معرفي کتاب :
این اثر که به کوشش استاد سیدهادی خسروشاهی تهیه شده، حاصل بحث‌های فلسفی علامه طباطبائی است که مجموع آن به 14 مقاله رسیده که نخست بین فضلاء و استادان دست به دست می‌گشت و سپس همگی مباحث آن توسط شهید آیت‌الله مرتضی مطهری با شرح و توضیح لازم، منتشر شد.
نخستین مقاله کتاب، به موضوع «فلسفه چیست و چه مفهومی دارد؟» اشاره و درباره آن مباحثی را مطرح می‌کند و در مقاله دوم، ضمن بیان فرق میان «فلسفه» و «سفسطه»، دلایل عمده ایدئالیست‌ها نقد و بررسی می‌شود.
مقاله سوم به ارزیابی مساله «علم» و تقسیم‌بندی آن به علم حصولی و حضوری می‌پردازد و مقاله چهارم، بحث «علم و معلوم» و ارزش معلومات را مطرح می‌کند. در این مقاله اصالت بینش فلسفه رئالیستی با دلایل منطقی به اثبات می‌رسد.
مقاله پنجم این کتاب، «پیدایش کثرت در ادراکات» نتایج پربار و ارزنده‌ای را در زمینه بحث‌های فلسفی و روانشناسی درباره «حس و عقل» بیان می‌کند.
مقاله ششم با عنوان «ادراکات اعتباری»، بحث تازه فلسفی را مطرح و چگونگی تفکیک ادراکات اعتباری و حقیقی را از یکدیگر، روشن می‌کند.
در مقاله هفتم، «وجود» مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. مسئله «وجود» به علت پیوند عمیقی که با سایر مباحث فلسفی دارد، از اساسی‌ترین مسائل فلسفه به حساب می‌آید. دو مساله مهم «موجود معدوم نمی‌شود» و «عدم نسبی است»، برای نخستین بار در این مقاله مورد پژوهش قرار گرفته است.
در مقاله هشتم که مسائل «ضرورت و امکان» را تجزیه و تحلیل می‌کند، بیشتر به مساله وجوب و قطعیتی که در جهان حکمفرماست، توجه می‌شود. در آخر همین مقاله، «جبر و اختیار» و «استعداد تکلیف و مسوولیت انسان در قبال نظام حتمی جهان هستی» تحقیق و بررسی می‌شود.
در مقاله نهم، قدیمی‌ترین مساله فلسفه با عنوان «قانون علیت» مورد موشکافی قرار می‌گیرد و حقایق تازه‌ای آشکار می‌شود و سپس «علت غائی» و این که شانس، بخت و اتفاق هیچ‌گونه مفهومی نمی‌تواند داشته باشد، روشن می‌شود.
در مقاله دهم، مسئله «قوه و فعل» که از دقیق‌ترین مسائل فلسفی جهان ماست، با بینش ویژه‌ای ارزیابی می‌شود.
مولف در مقاله یازدهم، موضوع «قدوم و حدوث» را پیش کشیده است و دو نکته اساسی «جهان طبیعت حادث علّی است» و «جهان طبیعت حادث زمانی است» را به اثبات می‌رساند که از نظر فلسفی اهمیت بسیاری دارد.
در مقاله دوازدهم، موضوع «وحدت و کثرت» و پیوند آن با فلسفه و انقسامات و احکام وحدت و کثرت و مساله «تقابل» که چهار قسم است، بررسی می‌شود.
در مقاله سیزدهم «مهیّت، جوهر، عرض» مطرح شده و درباره نظریات و آزمایش‌های علمی جدید بحث شده است.
مقاله چهاردهم، آخرین بخش از کتاب است که درباره «خدای جهان و جهان» بحث می‌کند. در همین مقاله، بحث کوتاهی درباره «قضا و قدر» و اشاره‌ای نیز به «پایان جهان» می‌شود و بدین ترتیب مباحث کتاب پایان می‌پذیرد.
صفحه نخست 
اصول فلسفه رئالیسم
