از شخصیت های شریف و پاکدامن، وارسته و مسلمان که در شهریور ماه 69 به رحمت ایزدی پیوست مهندس کاظم حسیبی بود. وی در 1285 شمسی متولد شد. پدر او حاج محمدعلی یزدی از بازاریان تهران بود و کاظم به طور طبیعی در تهران بزرگ شد و پس از تحصیل مقدماتی در مدرسه کمالیه و سپس در دارالفنون، دو سالی هم در مدسه حقوق درس خواند و سپس در نخستین آزمون اعزام محصل به خارج شرکت کرد و قبول شد و همراه گروه اعزامی، در سال 1307 به فرانسه رفت و در مدرسه عالی پلی تکنیک آن جا درس خواند و سپس رشته معدن را در مدرسه عالی معادن پاریس گذراند و پس از 8 سال مطالعه و تحصیل پربار درباره فولاد، ذوب آهن و نفت به ایران بازگشت و در سال 1315 وارد دانشکده افسری شد و مدتی استاد دانشگاه جنگ بود تا آن که در سال 1327 استاد دانشکده فنی شد و در دوره 17 به مجلس راه یافت و همراه دکتر مصدق به لاهه و آمریکا رفت و نطق معروف و تاریخی آقای حسین مکی را تهیه و تنظیم کرد و در جریان نهضت ملی شدن صنعت نفت، چهره پشت پرده در گروه جبهه ملی به حساب می آمد و در ماجرای خلع ید از انگلیس، در کنار مهندس بازرگان فعال بود.
مهندس حسیبی در تأسیس «کانون مهندسین ایران» و سپس «حزب ایران» نقشی عمده به عهده داشت و شرط «مسلمان بودن عضو حزب» از یادگارهای حسیبی بود در حالی که می دانیم «حزب ایران» هیچ وقت یک حزب اسلامی نبود.
حضور فعال شش ساله حسیبی در صحنه سیاست با کودتای 28 مرداد پایان یافت و او مدت 19 ماه زندگی مخفی داشت و سپس با نوشتن یک نامه خطاب به مقامات، به قم آمد و در حرم متحصن شد که توسط مأمورین دستگیر و به زندان لشکر زرهی انتقال یافت و پس از مدتی بازداشت، آزاد شد و به کار تدریس پرداخت...
در همان اوایل کودتای 28 مرداد، مهندس حسیبی از مخفی گاه خود نامه ای خطاب به آیت الله کاشانی نوشت و به عنوان یک فرزند مسلمان، از ایشان خواست که در قبال رژیم کودتا موضع بگیرد وگرنه متهم به «همکاری» خواهد شد!.
مهندس حسیبی در نامه خود می نویسد:
شما را به شرافت فاطمه زهرا قسم، با تحمل و تأمل نامه را بخوانید.
حضور محترم حضرت آیت الله کاشانی
امیدوارم که خدای بزرگ توفیق خدمت گزاری به همه مدعیان خدمت به خلق عنایت فرماید و بنده را نیز توفیق دهد که در زمره خدمتگزاران باقی بمانم. علت تصدیع بنده این است که خواستم به وظیفه دینی و وجدانی خود عمل کرده باشم و جنابعالی را از سرنوشتی که در انتظار ملت ستمدیده ایران است آگاه کنم تا هر اقدامی را که وجدان یک مسلمان شرافتمند و میهن دوست قضاوت می کند و دستور می دهد اجرا بفرمایید که توفیق حاصل شود که مسئله نفت ایران را دست و پا بسته تسلیم یک ملک ننماید و کشور بدبخت و ستمدیده ما را گرفتار استعمار ظاهری آمریکا که شامل استعمار باطنی انگلستان است نکند (ان شاء الله)
شما بایستی بدانید که در صورت ادامه سکوت مرگبار فعلی که متأسفانه خود آن جناب نیز از آن برکنار نیستید، خیانتی به کشور ایران تحقق خواهد یافت.. مگر جنابعالی خود را بزرگترین دشمن سرسخت آمریکا بخصوص انگلیس معرفی نمی فرمودید و نمی فرمایید؟ مگر شما صدبار اظهار نفرموده بودید و اخیراً نیز ضمن مصاحبه ها نفرموده اید که تنها اختلاف شما با مصدق در زمینه سیاست داخلی او بوده است و نسبت به سیاست خارجی کاملاً با او هم عقیده و هم صدا بوده و هستید؟ مگر نه این بود که شما خود را دشمن دشمنان ایران و خدمت گزاران به سیاست اجنبی و به خصوص سیاست انگلیس معرفی می فرمودید و می فرمایید؟ چرا با فطانت سیاسی که دارید متوجه این نکته نمی شوید که دولت فعلی و دربار دست به دست هم داده و کشور را در مقابل چند میلیون دلار، تسلیم هوا و هوس های آمریکایی ها می نمایند آیا بندگی آمریکا یا بندگی انگلیس فرقی دارد و آیا بندگی آمریکا دنبال خود و زیر پرده همان بندگی سیاست استعمار شوم انگلستان نیست؟
شما که طرفدار طرد اشخاص نادرست و یا خدمتگزاران به اجانب از دستگاه دولتی و بخصوص مقامات حساس کشور بوده اید، با برگشت افسران بازنشسته و بسیاری اشخاص دیگر که در رأس امور حساس کشورند نظریات آنجناب تأمین شده یا نظریات دشمنان ملت ایران و خارجیان به خصوص دولت فخیمه انگلستان؟
اگر راهی که دولت فعلی می رود از نظر حل مسئله نفت و سیاست خارجی مطابق نظر جنابعالی است که عرضی ندارم و فقط بایستی از خدای بزرگ، ملت ایران عاجزانه بخواهد که او را از خطرات سرنوشتی که در انتظار اوست به تفضل خود در امان بدارد و بحثی نیست! ولی اگر مخالف نظر جنابعالی است بفرمایید که شخصی چون شما که در دوره دکتر مصدق که به نظر شما خطاکار است آن همه فعالیت برای انتقاد از او داشتید چرا فعلاً از جریان خود را کنار کشیده و در مورد دولت فعلی که با نیرنگ و پول اجنبی و کودتا سرکار آمده است سکوت اختیار می فرمایید؟ این سکوت عجیب شما را در وضع حاضر ملت به چه تعبیر کند؟ اگر راهی که دولت فعلی از نظر سیاست داخلی طی می کند مطابق آرزوهای شماست که باز هم بحثی نیست ولی اگر مخالف آمال اصلاح طلبانه شماست چرا دیگر مهر سکوت بر لب زده اید و وضع ناهنجار فعلی را با خونسردی می پذیرید؟ آیا خیال نمی کنید که موقع اقدام شما همین امروز است و هر ساعتی که تأخیر شود واجبی فوری و عینی را ترک فرموده اید مخصوصاً این که ترک این واجب با حیات 25 میلیون ایرانی مسلمان و چند صد میلیون مسلمان تمام جهان که نهضت ملی ایران را نهضت نجات بخش خود شناخته اند ارتباط دارد؟
حضرت آیت الله آقای کاشانی، به خدا قسم که من تمام مطالب بالا را از روی سوز دل و علاقه به شرافت و نهضت ملی ایران که نام شما اقلا در خارج از ایران در ردیف اول ذکر شده و می شود اظهار می نمایم و اگر به شخص شما هم علاقه نداشته باشم، به شرافت ملت ایران و آبروی کشور و به وجود نهضت که خود سهم کوچکی در آن داشته ام، علاقه مندم و برای این است که شمه ای از مطالبی را که به نظر من درست بر علیه منافع ملی از نظر داخلی و خارجی در دولت فعلی انجام شده و یا در شرف انجام است، به عرض رسانیدم و خود یقین دارم که جواب تمام مطالب بالا در جهتی است که خود خیال می کنم جناب عالی را شناخته ام و بنابراین حق دارم از سکوت جنابعالی اظهار تأسف و تأثر نمایم و چنانچه چندبار نظریات خود را بدون پرده، گرچه تلخ و ناگوار بود، به عرضتان رسانیدم فعلاً هم به عرضتان می رسانم ملت و مملکت از سکوت بی موقع شما زیان فراوان می برد. من وظیفه فرزندی و کوچکی خود را در مقابل جنابعالی و وظیفه میهن پرستی خود را در مقابل ملک و ملت با گرفتاری و ناراحتی فکری که فعلاً دچار آن می باشم، با این نامه که از نظر جنابعالی که شخص مؤثر هستید می گذرانم، انجام داده ام و خشنود هستم و امیدوارم که با استفاده از نبوغ سیاسی خود اقدامی بفرمایید که جلو این جریانات که ما را به طرف استبداد مطلق سوق می دهد گرفته شود و اگر گرفته نمی شود لااقل وظیفه وجدانی و میهنی و مسلمانی خود را انجام داده باشید. شعار ما در جنگ نفت این بوده و هنوز هم همین آیه مبارکه از سوره توبه باید باشد.
قاتلوهم یعذبهم الله بایدیکم و ایدی المؤمینین.
خدا یار خدمتگزار صدیق می باشد.
جاوید باد ایران ـ مهندس کاظم حسیبی1
همانطور که ملاحظه می کنید، نامه فاقد تاریخ است، ولی محتوای آن نشان می دهد که در شرایط بحرانی پس از کودتای 28 مرداد و در اوج اختناق کودتاچیان نوشته شده است... البته در این نامه، جملات اهانت آمیزی نیز ذکر شده که به ظاهر دور از اخلاق نرم و ملایم مرحوم حسیبی است و به هر حال در این جا ضرورتی بر نقل آنها نبود ولی اشاره به نکته ای در این جا، ضروری است: بر خلاف آنچه تصور شده است، آیت الله کاشانی در قبال رژیم کودتا ساکت نبود و اگر در مراحل نخستین چنین می پنداشت که می توان آنها را اصلاح کرد و از آنها
صفحه نخست 
